نگارآسیا

شناخت مشخصات هوا
ایجاد شرایط آسایش انسان در محیط های مختلف
ایجاد شرایط آسایش انسان در محیط های مختلف از طریق اجرای سلسه عملیات بر روی هوا، از قبیل افزایش یا کاهش گرما و رطوبت و نیز کاهش میزان گازها و ترکیبات مضر در هوا صورت می گیرد. هوا ترکیبی از گازهای نیتروژن، اکسیژن، آرگون، دی اکسید کربن، نئون، هلیوم و مقادیر ناچیزی از گازهای دیگر همچون متان، هیدروژن، دی اکسید گوگرد و . می باشد که اجزا اصلی هوای خشک را تشکیل می دهد. به همراه این گازها همواره مقداری رطوبت به صورت بخار آب در هوا وجود دارد که میزان آن متغیر است. رطوبت نیز همانند دما از نقطه نظر شرایط آسایش انسان و کیفیت هوای محیط، نقش تعیین کننده ای دارد. برای ایجاد شرایط مطلوب باید چگونگی تاثیر متقابل این عوامل بر یکدیگر و همچنین سایر مختصات هوا بررسی گردد. به منظور تسریع و تسهیل محاسبات مربوط به هوا، نموداری تهیه شده که با استفاده از آن می توان تغییرات مشخصات هوا را در اثر تغییر دما، رطوبت، انتالپیو. مستقیما و بدون احتیاج به محاسبه به دست آورد.
امروزه منحنی های متفاوتی برای تعیین مشخصات هوا به کار برده می شود اما مهم ترین و معمول ترین آنها دیاگرامی است که روی محور افقی درجه حرارت خشک وروی محور قائم آن رطوبت مخصوص درج گردیده و بین این دو محور خطوط رطوبت نسبی، حجم مخصوص، دمای مرطوب و. ترسیم شد است.

دمای خشک: دمای خشک معمولا به دمای هوا در حالت عادی گفته می شود که با دماسنج معمولی قابل اندازه گیزی است. این دما بیان کننده میزان گرمای هواست. این دما را با دماسنج های معمولی و به دور از تشعشع می خوانند. بیشتر محاسبات تهوع مطبوع و حرارت مرکزی با استفاده از این دما صورت می گیرد.

دمای مرطوب: دمای مرطوب نشان دهنده توان تبخیری رطوبت از هوا می باشد. این دما معمولا توسط دماسنج جیوه ای که با دستمال مرطوب پوشانده شده باشد، اندازه گیری می شود.

نقطه شبنم: اگر هوای مرطوب در حالت غیر اشباع را بدون افزایش یا کاهش رطوبت آن در فشار ثابت، سرد کنیم (یعنی دما را کاهش دهیم) در یک دمای معین، رطوبت موجود در هوا شروع به تشکیل قطرات ریز آب می نماید. این دمارا نقطه شبنم می گویند. نقطه شبنم را می توان با پدیده های همچون بخار گرفتگی شیشه ها در فصول سرد بهتر درک کرد. درواقع قابلیت انحلال مواد در یکدیگر با افزایش دما، افزایش پیدا می کند. بدین صورت که هر چه درجه حرارت هوا بالاتر رود، میزان رطوبتی که می تواند در خود حل کند نیز افزایش پیدا می کند. پس در هر دمایی یک میزان خاصی از رطوبت می تواند در هوا حل شود که در صورت سردتر شدن هوا بیشتر از این دما، رطوبت به صورت نقطه های شبنم نمایان می شود.

دمای نقطه شبنم: به دمایی که در شرایط حاضر هوا تا آن درجه حرارت باید سرد شود تا قطرات رطوبت ایجاد گردد، دمای نقطه شبنم می گویند. برای هر شرایط دمای خشک و رطوبت نسبی این دما متفاوت خواهد بود. در این حالت رطوبتی به هوا اضافه نمی شود و نیز از آن رطوبتی گرفته نخواهد شد و فقط مساله  سرد کردن مطرح است. در تهویه مطبوع (درسطوح سرد و کویل های سرمایی مانند کولرگازی) بر اثر سرد شدن هوا، شبنم به وجود می آید که خود مانند عایقی عمل نموده و راندمان دستگاه را کاهش می دهد. نقطه شبنم هوا را عملا به وسیله سرد کردن ترمومتر با وسایل خاصی انجام می دهند تا جایی که اولین ذره رطوبت روی آن ظاهر گردد. دمایی که در آن اولین ذره رطوبت ظاهر می گردد. دمای نقطه شبنم می گویند.
باید توجه داشت دمای نقطه شبنم همیشه پایین تر از دمای خشک است، مگر اینکه هوا اشباع باشد در آن صورت، دمای خشک و دمای نقطه شبنم یکی است. همچنین، دمای هوای مرطوب بالاتر از نقطه شبنم است به جز زمانی که هوا اشباع باشد که در آن صورت دو دما برابرند.

آنتالپی مخصوص: آنتالپی یکی از کمیت های رایج ترمودینامیکی می باشدکه برابر با مقدار کل حرارت داخل سیستم می باشد. آنتالپی مخصوص میزان این انرژی در واحد جرم است که در تعریف دقیق تر میزان حرارتی است که باید به واحد جرم هوای خشک داده شود تا از صفر درجه سانتی گراد به درجه حرارت مورد نظر برسد. در سیستم متریک واحد آنتالپی مخصوص کیلوژول بر کیلوگرم هوای خشک است. آنتالپی مستقیما نمی تواند اندازه گیری شود ولی تغییرات آن را ی توان اندازه گیری کرد. اگر فشار بیرون ثابت نگه داشته شود، تغییر در آنتالپی مستم تغییر در انرژی داخلی به علاوه تغییر در حجم داخلی سیستم است.

حجم مخصوص: حجم مخصوص برابر مقدار حجمی است که واحد جرم ماده اشغال می کند. درواقع همان عکس چگالی است.

رطوبت مخصوص: رطوبت مخصوص یکی دیگر از پارامترها نمودار می باشد که به معنای جرم بخار آب به ازای واحد جرم هوای مرطوب است. این پارامتر رابطه نزدیکی با نسبت رطوبت دارد و تنها از نظر اندازه، از آن کمتر است.

رطوبت نسبی: رطوبت سنج برای اندازه گیری رطوبت هوا مورد استفاده قرار می گیرد. نوع معمول آن که می توانید تهیه کرد از نوعی فیبری است. رطوبت در شرایط مختلف می تواند الیاف را تحت تاثیر قرار دهد. باید آن را به طور منظم کالیبره کرد. آن ها در رطوبت های خیلی بالا و پایین، نادرست عمل می کنند. یک راه ساده برای بدست آوردن رطوبت نسبی استفاده از حباب خشک و مرطوب است.

1. سیستم آتش نشانی ساختمان

سیستم آتش نشانی ساختمان انواع مختلف دارد، از قبیل؛ شیلنگ- قرقره ها، آب پاش های اتوماتیک، سیستم های شیمیایی، رایزرهای ثابت. مرطوب یا خشک، آتش خاموش کن های قابل حمل. در این مبحث چگونگی طرح سیستم های شیلنگ- قرقره ها و آبپاش اتوماتیک مورد توجه قرار می گیرد.

1. شیلنگ قرقره ها

شیلنگ قرقره ها وسایلاطفا حریق اولیه ای هستند که تا رسیدن مامورین آتش نشانی، توسط ساکنین ساختمان استفاده قرار می گیرند و ممکن است به وسیله آن ها آتش سوزی در همان مراحل اولیه مهار گردد. اما به رغم وجود شیلنگ ها قرقره ها، از آتش خاموش کن های دستی نیز به دلیل قابلیت آن ها در اطفاء حریق نباید صرف نظر نمود.

2.محل نصب شیلنگ قرقره ها

به لحاظ این که مورد استفاده شیلنگ قرقره ها اطفاء حریق در مراحل اولیه توسط ساکنین ساختمان است، باید چنان نصب شوند که دسترسی به آن ها بدون به خطر افتادن شخص استفاده کننده معمولا در طول راهروهای فرار از آتش نصب شوند تا ساکنین بتوانند بدون متوقف کردن فرارشان از آن استفاده نمایند. در ساختمان های اداری، به ویژه ساختمان های بلند، شیلنگ قرقره ها باید در محوطه دفاتر اداری که معمولا جنب درهای فرافر از آتش قرار دارند، نصب شوند. به این ترتیب استفاده از شیلنگ قرقره ها بدون باز کردن درهای دود بند راهروی فرار ممکن شده و از خطر آکنده شدن فضا از دود اجتناب می شوند.

در ساختمان های صنعتی امکان نصب شیلنگ قرقره ها در مجاورت درهای فرار همیشه وجود ندارد، چرا که ممکن است عرض ساختمان طوری باشد که رساندن آبپاش سر شیلنگ به مرکز ساختمان ممکن نشود. به این دلیل است در چنین ساختمان هایی، شیلنگ قرقره های اضافی نیز در مرکز ساختمان، معمولا روی ستون هاف نصب شوند.

3. ملاحضات طراحی

تاسیسات شیلنگ قرقره باید طوری طرح گردد که وقتی شیلنگ کاملا از قرقره باز می شود، هیچ قسمت از کف راهرو بیشتر از 6 متر با سر آبپاش شیلنگ فاصله نداشته باشد. ولی آب پرتابی توسط سر شیلنگ باید حداق بوده و  امکان استفاده همزمان از حداقل سه شیلنگ، قرقره با دبی آب وجود داشته باشد. فشار آب لازم در آبپاش سر شیلنگ است که با این فشار آب تا فاصله افقی 8m و ارتفاع 5m پرتاب خواهد شد. برای هر 418m² سطح زیر بنا باید یک شلنگ قرقره منظور نمود.

4. قطر شیلنگ

طبق مقررات، قطر شیلنگ باید حداقل 50mm باشد. معمول چنین است که برای ساختمان های تا ارتفاع 15mm شیلنگ به قطر 2 و برای ساختمان های بلند تر از شیلنگ به قطر استفاده می شود. در بعضی موارد، حداقل قطر لوله متصله به هر شیلنگ نباید از 25mm کمترباشد.

2. آبرسانی

چنانچه فشار آب شهر در محل ساختمان به اندازه ای باشد که بتواند حداقل فشار مورد نیاز در بالاترین شیلنگ- قرقره یعنی kpa200 را تامین نموده و همچنین دبی آب نیز کافی باشد، آب مورد نیاز شیلنگ قرقره مستقیماً از شبکه آب شهر تامین  می شود. اما اگر فشار آب شهر رضایت بخش نباشد، باید تجهیزات پمپاژ اتوماتیک نصب نمود. بعضی از سازمان های آب شهری، اتصال مستقیم تجهیزات پمپاژ به لوله اصلی آب محل را مجاز می دانند، به شرطی که بدون پمپاژ نیز یک دبی آب منظقی تحت فشار آب شهر، در بالاترین شیلنگ قرقره جریان داشته باشد. وقتی یک شیلنگ قرقره مورد استفاده قرار می گیرد، افت فشار موجب می گردد که سویچ فشار پمپ اصلی روشن شود. به جای سویچ فشار، می توان از یک سویچ جریان که روی لوله اصلی دهش پمپ تعبیه می شود استفاده نمود. این سوییچ قادر است جریانی به اندازه I/S 1/0 (gpm 1.5) را احساس نموده و پمپ اصلی را تا زمانی که از شیلنگ، قرقره استفاده می شود، روشن نگهدارد. به استثنای دو انتهای آن پس از عبور لوله با مصالح ساختمانی پر نشود. به منظور جلوگیری زنگی زدن لوله های زیر کار و محافظت آن ها در برابر خوردگی، باید روی لوله ها را پس از تمیز کردن از کلیه زوائد، به وسیله نوار پلاستیکی و پرایمر (رنگ مخصوص) یا درصورت عدم امکان سیستم به نوار پلاستیکی، توسط قیر زغال سنگی و پرایمر عایق پوش کرد. جزئیات عایقکاری در جزوات شرکت ملی گاز ایران تشریح شده است.

ادامه در پست بعد

ادامه از پست قبل

3. رایزر خشک

یک رایز خشک عبارت است از یک لوله قائم خالی از آب داخلی ساختمان که در هر طبقه یک شیر پاگرد روی آن نصب می شود. یک ورودی در طبفه همکف پیش بینی می شود تامامورین آتش نشانی بتوانند آب را از نزدیکترین شیر آتش نشانی محل، به داخل رایز پمپ کنند.

رایزرهای خشک فقط برای استفاده مامورین آتش نشانی نصب می شوند. بنابراین نمی توانند مانند شیلنگ- قرقره ها به عنوان وسیله اولیه اطفا طریق، توسط ساکنین ساختمان مورد استفاده قرار گیرند. رایز خشک در واقع ادامه شیلنگ مامورین آتش نشانی است و باید در محلی از ساختمان نصب شود که استفاده از آب در طبقات مختلف، بدون نیاز به شیلنگ کشی های طولانی، ممکن باشد.

محل نصب رایزر خشک

رایزهای خشک معمولا در راهروی تهویه شونده منتهی به راه پله نصب می شوند و این مامورین آتش نشانی را قادر می سازد که شیلنگ های خود را  در فضایی بدون دود به یک شیر پاگرد وصل کنند.

قطر رایز خشک

در ساختماها با ارتفاع حداکثر m45 و وقتی در هر طبقه یک شیر پاگرد به قطر mm45 نصب شود، قطر داخلی رایزر باید m60 باشد. در ساختمان های با ارتفاع بین m45 و mm45 و قطر داخلی رایزر باید mm64 منظور گردد. در ساختمانی که در هر طبقه دو شیر پاگرد به قطر mm64 به رایزر متصل شود، قطر داخلی رایزر باید mm150 نصب رایزر خشک در ساختمان های با ارتفاع بیش از mm60 امکان پذیر نیست. در چنین ساختمان هایی باید رایزر مرطوب نصب نمود.

ساختمان های بلند

استفاده از منبع واسطه و تجهیزات تقویت فشار مستقر در سطح پایین برای ساختمان های با ارتفاع حداکثر (197 ft) m60 مجاز است. در ساختمان های بلندتر از این باید برای هر (197 ft) m60 ارتفاع، از منبع واسطه و تجهیزات تقویت فشار دیگری استفاده نمود.

اتصال زمین

رایزرهای مرطوب نیز باید از لحاظ الکتریکی اتصال زمین شوند.

تاسیسات آبپاش

یک تاسیسات آبپاش اساسا متشکل است از یک سیستم لوله کشی متصل به یک منبع تامین آب مناسب. لوله ها معمولا در سطح سقف سراسر ساختمان مورد حفاظت نصب می شوند و سرهای آبپاشی به لوله ها متصل هستند هنگام بروز آتش سوزی، حرارت ایجاد شده موجب تخریب المنت حساس نزدیک سر آبپاش شده و آب به شکل پودر روی آتش پاشیده می شود.

4. انواع سیستم

هنگام برآورد میزان خطر آتش سوزی، می توان نوع مناسب سیستم آبپاش را برگزید. سیستم آبپاش بر شش نوع است:

1. سیستم لوله مرطوب

در این سیستم از آبپاش های خودکار متصل به شبکه لوله ای که همیشه پر از آب است، استفاده می شود. از این سیستم در جایی استفاده می شود که خطر یخ زدن آب در داخل لوله کشی وجود نداشته باشد. به دلیل این که بلافاصله پس از تخریب المنت سرآبپاش، آب از آن فوران می کند، شرکت های بیمه این سیستم را ترجیح می دهند.

2. سیستم لوله خشک

آبپاش های خودکار در این سیستم به شبکه لوله ای متصلند که از هوای تحت فشار پر شده است. وقتی سرآبپاش در اثر حرارت باز می شود، فشار هوا کاهش یافته و یک شیر نیز باز شده و آب به سمت سر آبپاش جریان می یابد. سیستم خشک بسیار آهسته تر از نوع مرطوب عمل می کند و هزینه نصب و نگهداری آن بیشتر است. بدین دلایل، از این سیستم فقط در مکان هایی استفاده می شود که امکان یخ زدن آب در شبکه لوله وجود دارد.

3. سیستم قابل تبدیل مرطوب و خشک

این سیستم در ساختمان های گرم نشده مورد استفاده قرار می گیرد و در طول ماه های گرم سال به صورت یک سیستم مرطوب عمل می کند. درماه های سرد، شبکه لوله از آب تهی شده و با هوای تحت فشار پر می شود تا به صورت سیستم خشک عمل نماید.

4. سیستم های پیش عامل

این سیستم ها اصولا برای جبران کندی عملی سیستم خشک و نیز حذف خطر صدمات ناشی از پاشش آب در اثر آسیب دیدن اتفاقی سر آبپاش یا شبکه لوله، طراحی می شوند. در این سیستم، تحریک شیر آب به باز شدن، ربطی به تخریب المنت حساس سر آبپاش نداشته و ناشی از عملکرد یک سیستم اتوماتیک آتش یاب است.

5. سیستم سیلابی

هدف سیستم سیلابی تامین حداکثر آب در حداقل زمان است. این سیستم با ارسال آب به سرهای آبپاش یا نازل های آبفشان همیشه باز، سراسر ناحیه آتش گرفته را تحت پوشش قرار می دهد. با استفاده ادوات اتوماتیک آتش یاب در سیستم سیلابی، آب با سرعت بسیار بیشتری نسبت به سیستم هایی که پرذوب بنابر سر آبپاش مبتنی هستند، در منطقه آتش گرفته وارد عمل می شود. این سیستم برای ساختمان هایی که به دلیل وجود مایعات قابل اشتعال، خطر آتش سوزی در آنها بسیار زیاد است مناسب می باشد.

6. سیستم عامل فقط در مدت آتش سوزی

از نظر اساس کار، این سیستم مانند سیستم پیش عاملی است. اما با این قابلیت اضافی که پس از خاموش شدن آتش خود به خود از کار میافتد و بدیت ترتیب به نحوی موثر از خساراتی که آب به ساختمان و اثاثیه وارد می آورد کاسته می شود. مضافاً می توان سر آبپاش ها را بدون نیاز به بستن شیر اصلی آب تعویض نمود.

7. طرح سیستم آبپاش

حداکثر فاصله آبپاش ها و سطح کفی که توسط یک سرآبپاش تحت پوشش قرار می گیرد، برحسب دسته بندی ساختمان ها از نظر شد تاخطر آتش سوزی متفاوت است.این دسته بندی به شرح زیر است.

ادامه در پست بعد

طرح سیستم آبپاش

حداکثر فاصله آبپاش ها و سطح کفی که توسط یک سرآبپاش تحت پوشش قرار می گیرد، برحسب دسته بندی ساختمان ها از نظر شد تاخطر آتش سوزی متفاوت است.این دسته بندی به شرح زیر است.

• بسیار کم خطر: مکان های غیر صنعتی هستند که میزان و یا قابلیت اشتعال محتویاتش اندک است و آتش سوزی حرارت کمی تولید می کنند. مانند؛ کلیساها، کلوپ ها، مکان های آموزشی، بیمارستان ها، کتابخانه های کوچک، موزه ها، آسایشگاه ها، دفاتر، منازل، سالن غذاخوری رستوران ها، تئاترها و تالارهای سخنرانی، این مکان ها در بیشتر ساعات تقریبا خالی از سکنه بوده و مضافاً اثاثیه آنها اغلب از جای خود حرکت داده نمی شود.
• باخطر معمولی: مکان هایی تجاری و صنعتی هستند که خود برحسب قابلیت اشتعال محتویاتشان به سه گروه تقسیم می شوند:

گروه 1: مکان هایی با قابلیت اشتعال کم محتویات که ارتفاع مواد اشتعال پذیر انبار شده در آنها از (ft  2.5) m8 نمی کند. مانند پارکینگ های اتوموبیل، نانوایی ها، آبجوسازی ها، کارخانجات کنسروسازی، رختشوی خانه ها، کارخانجات شیشه سازی و صنایع وابسته به آن، آشپزخانه رستوران ها، صنایع سبک صنایع خانگی.

گروه 2: مکان هایی با قابلیت اشتعال متوسط محتویات که ارتفاع مواد اشتعال پذیر انبار شده در آنها از (ft12) m3.5 ننموده و هنگام آتش سوزی مقدار متوسطی حرارت تولید میکنند. مانند؛ آسیاب های غلات، چاپخانه ها، کارخانجات نساجی، کارخانجات دخانیات سازی، صنایع چوب.

گروه 3: مکان هایی با قابلیت اشتعال بالای محتویات که ارتفاع مواد اشتعال پذیر انبار شده آنها زیاد بوده و هنگام آتش سوزی حرارت زیادی تولید می کنند. مانند؛ کارخانجات کاغذ سازی و تهیه خمیر کاغذ، اسکله ها و باراندازها، گاراژهای تعمیر اتوموبیل، کارخانجات سازنده لاستیک اتوموبیل، انبارها(که در آنها مواد با قابلیت اشتعال بالا مثل کاغذ، رنگ، مواد الکلی و غیر نگهداری می شود).

• بسیار پرخطر: مکان هایی تجاری و صنعتی هستند که قابلیت اشتعال محتویاتشان بسیار بالا بوده (موادی مثل باروت یا مایعات قابل اشتعال و غیره) و هنگام آتش سوزی حرارت زیادی تولید می کنند. مانند؛ کارخانجاتی که از دستگاه های دایکاست استفاده می کنند، کارخانجات فیبر و نئوپان سازی، چاپخانه هایی که از جوهرهای با دمای اشتعال کمتری استفاده می کنند، کارخانجات اسفنجی، کارخانجات مواد سلولوئیدی.

البته به دلیل نزدیکی خصوصیات مکان های بسیار پرخطر با گروه 3 مکان های باخطر معمولی، گاهی قضاوت در موارد این که یک مکان در کدام دسته قرار میگیرد دشوار است. درصورت وجود چنین تردیدهایی می توان از مراجع مسئول مثل سازمان آتش نشانی سوال نمود.

فاصله آبپاش ها و حداکثر سطح تحت پوشش هر سر آبپاش

لوله های انشعابی افقی آبپاش ها معمولا در ردیف های موازی برای هر طبقه طرح می شوند.

انواع سرآبپاش

متداول ترین انواع سر آبپاشی از نظر ساختمان داخلی و نحوه پاشش آب بدین قرارند:

• سرآبپاش های حبابی: این نوع سرآبپاش که نمونه ای از آن در شکل 62/5 نشان داده شده است درارای حبابی است  که از مایعات رنگینی با شدت حساسیت مختلف نسبت به دما پر شده است.
• سرآبپاش ضامن لحیمی: این سرآبپاش از سه صفحه برنزی تشکیل می شود که توسط لحیمی با نقطه ذوب پایین به هم متصل شده اند. این صفحات یک سوپاپ شیشه ای را روی سوراخ ورودی یک دیافراگم قابل انعطاف نگه داشته و خروجی آب را مسدود می کنند. با ذوب شدن لحیم در اثر حرارت آتش، صفحات مذکور از هم جدا شده و سوپاپ شیشه ای را می کنند. بدین ترتیب مجرای خروج آب باز شده و آب بر روی آتش پاشیده می شود.
• سرآبپاش نوع دورا سپید»: این سرآبپاش نوع پیشرفته تر سرآبپاش ضامن لحیمی بوده مقاومت آن دربرابر خوردگی هوا بیشتر است. سر آبپاش ها برحسب جهت پاشش آب نیز انواع مختلفی دارند؛ سرآبپاشی upright آب را به سمت بالای منحرف کننده خود می پاشد، سرآبپاش آویزی آب را رو به پایین می  افشاند و سرآبپاش دیواری آب را از کنار دیوارها به سمت اتاق میپاشد. انواع دیگری از سرآبپاش نیز در بازار موجودند از قبیل: سرآبپاش نوع افشانکی، سرآبپاش تو دیواری، سرآبپاش منزلی (که مخصوص منازل مسی است)، سرآبپاش مخفی (که همان نوع تو دیواری است با پوششی مخصوص).

محل استقرار سرآبپاش ها

سرآبپاش ها باید در محلی نصب شوند که موانع ساختمانی از پاشش صحیح آب توسط آنها جلوگیری نکنند. وقتی ردیف های انشعابی آبپاش ها با تیرآهن سقف تقاطع می کنند، منحرف کننده های سرآبپاش ها که به آب خروجی جهت می دهند، باید ترجیحا بالاتر از لبه پایینی تیرآهن قرار گیرند. چنانچه ردیف های انشعابی زیر تیرآهن ها نصب شوند، منحرف کننده ها باید در فاصله 25 تا 10 سانتیمتر (1 تا 4 اینچ) پایین تیرآهن قرار گیرند، اما این فاصله در مورد سقف های قابل اشتعال نباید از 36 سانتیمتر (14 اینچ) و در مورد سقف های غیر قابل اشتعال از 40 سانتیمتر (16 اینچ) نماید. در مورد سقف های مسطح فاصله منحرف کننده های سرآبپاش های نوع upright از سقف باید حداقل 7.5 سانتیمتر (3اینچ) و فاصله منحرف کننده های سرآبپاش های نوع آویزی از سقف باید حداقل 6.5 سانتیمتر (2% اینچ) باشد. اما نباید فاصله آنها از سقف های قابل اشتعال از 20 سانتیمتر (10 اینچ) . از سقف های غیرقابل اشتعال از 30 سانتیمتر (12 اینچ) بیشتر شود.

آبرسانی به سیستم آبپاش

آب سیستم آبپاش باید بر مبنای محاسبه برای ساختمان مورد نظر، از منبع مطمئنی تامین شود. این منابع عبارتند از؛ شبکه آب شهر، منبع مرتفع اختصاصی، منبع ثقلی ساختمان، منبع تحت فشار، پمپاژ از رودخانه یا کانال، شبکه آب شهر و پمپ اتوماتیک. جهت اطمینان بیشتر بهتر است سعی شود که آب سیستم از دو منبع مختلف و مستقل تامین گردد؛ مثل منبع واسطه ای که از آب شهر تغذیه می شود و یک منبع مرتفع اختصاصی. به طور کلی، ظرفیت منبع ثقلی باید حداقل 20000 لیتر (5000 گالن) بوده و فاصله کف آن از سطح بام در ساختمان های کم خطر و با خطر معمولی، کمتر از 10.5 متر(35فوت) نباشد. مخزن تحت فشار نیز باید حداقل گنجایش 8000 تا 12000 لیتر (2000 تا 3000 گالن) آب را داشته باشد.

چنانچه آب سیستم از منابعی نظیر رودخانه یا دریاچه تامین می شود، جهت جلوگیری از ورود اجسام معلق و آشغال به درون لوله ها، باید از آشغالگیر و صافی استفاده شود.

فشار آب در بالاترین آبپاش باید حداقل دبی (15 psi) 103 Kps دبی آب در پایین رایزر مکان های کم خطر باید حداقل 1 تا 3.1 لیتر بر ثانیه 46.5 gom.15) برای مدت 30 تا 60 دقثیقه و در پایین رایزر مکان های تا با خطر معمولی باید حداقل 3 تا 6.3 لیتر بر ثانیه مدت 60 تا 90 دقیقه باشد. حداقل فشار و دبی آب لازم برای سیستم آبپاش، مکان های پر خطر توسط سازمان هاس مسئول مثل آتش نشانی تعیین می شود.

لوله کشی سیستم آبپاش

حداقل قطر لوله ها در سیستم آبپاش برای لوله های فولادی 5 بوده و لوله ها و وصاله ها باید قدرت تحمل فشار in 4/3 لوله های مسی (175 psi) 1200 Kps را داشته باشند. اتصالات باید به پیچی یا فلنجی باشند. قطر لوله ها را می توان برحسب نوع مکان و تعداد سر آبپاش ها از جدول به دست آورد.

جهت حصول اطمینان از سلامت و صحت عمل سیستم آبپاش باید آن را به طور دوره ای تحت آزمایش قرار داد. منبع آب باید در هر فصل مورد بازبینی و آزمون قرار گیرد و پمپ های اتوماتیک به کار افتند. آبپاش و لوله ها باید از نظر خوردگی معاینه شده و اطمینان حاصل شود که روی سر آبپاش ها با رنگ پوشانده نشده است.

اجرای کار و نصب تاسیسات بهداشتی باید با رعایت پایداری و مقاومت سازه ای ساختمان انجام گیرد و مراقبت شود که در جریان اجرای تاسیسات و بهره برداری از لوازم بهداشتی هیچ آسیبی به دیوارها و دیگر اجزای ساختمان وارد نشود.

برای حفظ پایداری و مقاومت سازه ساختمان، اجزا و مصالح لوله کشی باید مطابق اامات این مبحث از مقررات طراحی، اجزا، آزمایش و بهره برداری شوند. همچنین دستورالعمل های سازنده همواره باید مورد توجه قرار گیرد به ویژه درصورتی که استاندارد مشخصی برای یک وسیله خاص وجود نداشته باشد. برای مثال، از آنجا که استانداردهای بسیار کمی درباره نصب شیرها وجود دارد، برای نصب آن ها باید از دستورالعمل های سازنده استفاده نمود.

فاضلاب خروجی از هر یک از لوازم بهداشتی و دیگر مصرف کننده های آب باید، با اتصال مستقیم یا اتصال غیر مستقیم، به طور اطمینان بخش به شبکه لوله کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان (یا ملک)، طبق اامات مقرر شده در این مبحث، متصل شود.

همه پساب های ساختمان باید به داخل سیستم فاضلاب بهداشتی هدایت شوند. در بیشتر موارد، اتصال به صورت مستقیم است؛ به این معنی که هر لوله تخلیه به یک شاخه سیستم فاضلاب بهداشتی متصل می شود. اما در برخی از موارد اتصال مستقیم مطلوب نیست. برای مثال، اتصال مستقیم لوله تخلیه سینک آشپرخانه تجاری مناسب نیست زیرا برگشت فاضلاب می تواند محتوای سینک را آلوده کند، بدون اینکه کارکنان آشپزخانه متوجه شوند. در این موارد خاص، لوله تخلیه باید به صورت غیر مستقیم و از طریق فاصله هوایی به علمک فاضلاب تخلیه گردد. خروجی علمک فاضلاب مستقیما به شبکه فاضلاب بهداشتی متصل می شود.

واژه تهویه مطبوع» معمولا به عنوان سرمایش (خنک سازی) بکار می رود، ولی مفهوم گسترده آن به معنای تهویه و آماده سازی هوا تا سطح مطلوب از نظر گرمایش، سرمایش، رطوبت دهی، رطوبت گیری، پاکسازی و بوزدایی است. هدف سیستم تهویه مطبوع یک ساختمان، ایجاد آسایش حرارتی کامل برای ساکنان آن است. بنابر این لازم است تا جنبه های حرارتی بدن انسان در رابطه با طراحی یک سیستم تهویه مطبوع کارآمدتفهیم شود.

اجزاء سازنده موجودات زنده سلول نام دارند. سلول ها مشابه یک کارخانه مینیاتوری هستند که عملیات لازم جهت حیات موجودات زده را انجام می دهند. بدن انسان دارای حدود یکصد تریلیون سلول با قطر متوسط 0/01 میلی متر است. در یک نمونه سلول، در هر ثانیه هزاران واکنش شیمیایی انجام یافته که طی آن برخی ملکول ها خرد شده و انرژی آزاد می شود و برخی ملکول های جدید نیز شکل می گیرند. سطح بالای کنش شیمیایی درون سلول که موجب می شود دمای بدن انسان در C 0ᵒ/37 ثابت مانده و همزمان عملیات مورد نیاز بدن نیز انجام گیرد را سوخت و ساز» گویند. به بیان ساده تر، سوخت و ساز عبارت از سوختن غذاهایی نظیر کربوهیدارت ها، چربی و پروتئین است. مقدار انرژی قابل سوختن مواد غذایی، توسط متخصصین تغذیه بنام کالری بزرگ (که به اختصار کالری نامیده می شود) بیان می شود بطوری که هر کالری بزرگ برابر یک کیلوکالری یا 1868/4 کیلوژول است. نرخ سوخت و ساز در وضعیت س، نرخ سوخت و ساز مبنا نامیده شده، که عبارت است از نرخ سوخت وساز لازم برای انجام فعالیت های ضروری بدن، نظیر تنفس و گردش خون، در حالتی که هیچ فعالیت خارجی انجام نمی شود. نرخ سوخت و ساز را می توان به عنوان نرخ انرژی مصرفی بدن نیز تعبیر کرد. برای یک مرد متوسط (به سن 30، وزن kg70 ، قد m 73/1 و سطح پوست m8/1)، نرخ سوخت و ساز مبنا 84 وات است. به بیان دیگر، بدن انرژی شیمیایی مواد غذایی (یا چربی بدن، در هنگامی که انسان غذا نمی خورد) را با نرخ Js 84 به حرارت تبدیل کرده، که سپس به محیط اطراف تلف می شود. با افزایش فعالیت، نرخ سوخت و ساز افزایش یافته و در هنگام تمرین های شدید می تواند تا 10 برابر نرخ سوخت و ساز مبنا افزایش یابد. به عبارت دیگر اگر در اتاقی دو نفر فعالیت سنگینی انجام دهند انرژی بیش از یک بخاریبرقی یک کیلووات ایجاد می کنند. درهنگام خواندن، نوشتن، تایپ و گوش دادن به مطالب درسی در وضعیت نشسته، یک انسان متوسط 108 وات حرارت تولید می کند. حداکثر نرخ سوخت و ساز یک مرد در 20 سالگی 1250 وات در 70 سالگی 730 وات است. برای بانوان مقادیر فوق 30 درصد کمتر است. حداکثر نرخ سوخت و ساز یک قهرمان ورزشکار می تواند بیش از 2000 وات باشد.

آسایش بدن انسان اساساً به سه عامل محیطی بستگی دارد: دما، رطوبت نسبی و حرکت هوا.

دمای محیط مهمترین شاخص آسایش  است. تحقیقات زیادی در رابطه با ناحیه آسایش حرارتی» برای انسان صورت گرفته تا شرایطی که درآن انسان احساس راحتی می کند، تعیین شود. مشاهده شده که اغلب اشخاصی که لباس عادی پوشیده و دروضعیت استراحت بوده یا کار سبک انجام می دهند در محدود دمای کارکرد (یعنی دمای میانگین تقریبی هوا و سطوح اطراف) C23-27ᵒ احساس راحتی می کنند.

برای افراد بدون لباس، این محدوده 29 تا C31ᵒ است. از آنجا که رطوبت نسبی، نشانگر قابلیت هوا جهت جذب رطوبت بوده و در نتیجه بر مقدار حرارت دفع شده بدن از طریق تبخیر اثر می گذارد، بنابر این بر احساس آسایش تاثیر زیادی دارد. در رطوبت نسبی بالا دفع حرارت از طریق تبخیر، به خصوص در صورت بالا بودن دما، کم شده و رطوبت نسبی پایین تاثیر مع دارد. محدوده مطلوب رطوبت نسبی 30 تا 70 درصد بوده و بهترین میزان آن 50 درصد است. اغلب افراد در این شرایط احساس سرما یا گرما نکرده و بدن نیازی به انجام مکانیزم های دفاعی جهت حفظ دمای عادی بدن ندارد.

سیستم آبرسانی ساختمان

اولین قدم در راه آبرسانی ساختمان ها، تامین آب سالم و بهداشتی است. آب مصرفی ساختمان ممکن است از آب لوله کشی شهر، چاه، قنات و یا رودخانه تامین شود. کنترل کیفیت آب از نظر املاح محلول، رنگ، بو و مزه و باکتری های موجود در آن از لحاظ بهداشتی واجد اهمیت حیاتی است. این مهم در مورد آب شهر توسط سازمان های ذیربط متداوما انجام می پذیرد. ولی درصورتی که آب مصرفی ساختمان بطور اختصاصی از منابعی نظیر چاه، قنات و رودخانه تامین شود، باید قبلا ویژگی های آن از نقطه نظرهای مزبور براساس دستورالعمل ها و مقرارت مدون مورد تدقیق و بررسی قرار گرفته نسبت به ایجاد کیفیت مطلوب اقدامات مقتصی بعمل آیند.

مشخصات آب: این مشخصات را می توان به سه دسته فیزیکی، شیمیایی، و ارگانیک تقسیم نمود:

الف) مشخصات فیزیکی: ویژگی هایی از قبیل دما، رنگ، تیرگی، بو و مزه جزو خواص فیزیکی آب آشامیدنی محسوب می شوند. تمام این خواص غیر از دما، از طریق مطالعه روی نمونه آب مورد نظر، در آزمایشگاه مورد تدقیق قرار می گیرند. تیرگی آب که مربوط به گل ولای معلق در آن است، در سیستم آمریکایی برحسب قسمت در میلیون مواد معلق در آب که معادل میلی گرم در لیتر می باشد، بیان می گردد. رنگ آب نیز که از نظر مصرف کننده واجد اهمیت می باشد، پس از خارج کردن گل و لای موجود در آن (از طریق سانتریفیوژ) و در قیاس با رنگ استاندارد و مجاز اندازه گیری می شود. بو و مزه آب که مربوط به مواد آلی و یا ترکیبات شیمیایی آن است باید به طور کامل برطرف گردد تا آب قابل شرب شود.

ب) مشخصات شیمیایی: خواص شیمیایی آب مصرفی از نظر میزان سختی، درجه اسیدی، مقدار آهن و منگنز و سایر فات، با تکنیک های آزمایشگاهی مورد بررسی قرار می گیرند.

ج) خواص ارگانیک: در آب های طبیعی همواره تعداد بسیار زیادی موجودات تک سلولی از قبیل باکتری، پلانکتون و جلبک زندگی می کنند که برخی از آن ها می توانند موجد انواع بیماری های عفونی در انسان یا حیوان باشند. تشخیص و تعیین میزان ارگانیسم های میکروسکوپی موجود در آب، از طریق یک سلسله آزمایشات دقیق باکتریولوژیکی و بیولوژیکی روی نمونه های استاندارد صورت می گیرد.

نحوه کاربرد کپسول CO2

برای استفاده از کپسول CO2 بایستی به روش زیر عمل کنید.

1. خار قفلی (ضامن) را از والو جدا کنید.
2. کپسول را، در هر حال، در حالت عمودی نگهدارید.
3. در تمام مدت استفاده، دسته شیپوره را، که از مواد ضد برفک ساخته شده است، محکم در دست نگهدارید.
4. برای خاموش کردن آتش، شیپوره را از قسمت پایینی (پایه آتش)، به شعله نزدیک کنید و آن را به آهستگی به چپ وراسا پپت حرکت داده و سپس به طرف بالا، توسط آن شعله را تعقیب نمایید تا آتش به طور کامل خاموش شود.
5. برای نگهداری کپسول های دیواری، آن ها در ارتفاع حداکثر 1/5 متر از کف تمام شده، در محلی مناسب (حوالی راه پله ها و درب های ورودی اصلی)، با بست دیواری و کمربندهایی که به سرعت قابل باز و بسته شدن باشند، نصب کنید.

نکات ایمنی

هنگام کاربرد و نگهداری کپسول های CO2 نکات ایمنی زیر باید مراعات گردد:

1. دقت شود برفک حاصل از کارکرد کپسول به پوست بدن کاربر و دیگر افراد ننشیند، زیرا ایجاد سوختگی و تاول می کند.
2. جهت جلوگیری از ایجاد خفگی (در مقادیر زیاد و مدت طولانی کاربرد)، استفاده از دستگاه تنفس اکسیژن برای کاربر اامی است.
3. جهت اطمینان از خاموش شدن، حدود 15 دقیقه بعد از عمل اطفاء، کلیه درها و پنجره ها بسته نگه داشته شود.
4. در صورت وجود باد در منطقه آتش سوزی و هنگام آتش، در جهت جریان باد اقدام به اطفا گردد.
5. هنگام کاربرد کپسول برای اطفای آتش های طبقه (C)  ، به منظور جلوگیری از احتمال برق گرفتگی، دقت شود سر نازل (افشانک) با وسایل برقی، تماس حاصل نکند.
6. هنگام نگهداری، جهت جلوگیری از خطر برخورد انسان با کپسول ها، آنها را در تورفتگی های قابل رویت دیوارها و یا کنج های نزدیک راه پله ها و درهای ورودی ساختمان که هم مانع عبور و مرور نبوده و هم به راحتی قابل دسترسی باشند، نصب نمایند.
7. بازدید دوره ای کپسول ها، برای اطمینان از شارژ کامل وصحت کارکرد آنها، اامی است.

توزیع آب مصرفی در ساختمان
امروزه آب و به ویژه آب آشامیدنی کالایی با ارزش و استراتژیک تلقی می شود که باتوجه به محدودیت منابع و افزایش مصارف گوناگون آن در بهداشت فردی، صنعت و کشاورزی، دسترسی به آن هر روز مشکل تر می گردد. براین اساس سازمان های مسئول روز به روز اامات سخت گیرانه تری را برای کیفیت و میزان مصرف آب و همچنین بازیافت آن مقرر می دارند. دفتر امور مقررات ملی ساختمان نیز بر اامات ویژه صرفه جویی در مصرف و بازیافت آب و همچنین استاندارد کیفیت آب مصرفی تاکید دارد. کیفیت آب علاوه بر اثرات مستقیم بر بهداشت و سلامت افراد، تاثیرات جنبی نیز بر مصالح و شیرآلات با میزان سرب حداکثر 25/0 درصد می شود و یا حفظ سطح PH آب به کاهش اثرات خورندگی در انواع سطوح فی مصالح مصرفی می گردد. ااماتی از این دست راهنمای تولید کنندگان مصالح مصرفی در صنعت آب نیز خواهد شد.

حل مشکل فشار آب در طبقات بالا

در رابطه با کیفیت آب مصرفی، امات مربوط به سطح مجاز آلودگی در آب باید رعایت گردد. این اامات در پی آن است که با تاکید ویژه بر روی کیفیت آب مصرفی، سازندگان تجهیزات و لوازم لوله کشی بهداشتی را با توجه به احتمال آلوده شدن آب توسط این لوازم، وادار به انتخاب درست مصالح مصرفی در تهیه و ساخت آن ها نماید. به عنوان مثال، همانطوری که قبلا مطرح شد، مقدار سرب مورد استفاده در ساخت شیرهای مورد استفاده در لوله کشی آب مصرفی باید بسیار کم بوده و از درصد تغیین شده نکند. بنابراین تولید کنندگان تجهیزات و لوازم حامل آب مصرفی در انتخاب مصالحی که در ارتباط مستقیم با آب مصرفی می باشند، باید دقت زیادی مبذول دارند. همه مصالح به کار رفته در سیستم توزیع آب مصرفی در رابطه با تاثیر احتمالی آن ها بر آب مصرفی، باید مورد ارزیابی قرار گیرند.

آبیاری قطره ای
نگاهی اجمالی به تاریخ آب و آبیاری در جهان نشان می دهد که در یکصد سال گذشته روش های بسیار متعددی در زمینه آبیاری ابداع و بکار گرفته شده است. در توسعه روش های جدید آبیاری طی یک قرن گذشته دو عامل نقش اساسی داشته اند. یکی از این عوامل و شاید مهمترین آنها کمبود منابع آب شیرین برای تولید محصولات زراعی و باغی بوده است. در سال های اخیر جمعیت دنیا و به تبع آن نیاز به مواد غذایی با سرعت چشمگیری افزایش یافته است، حال آنکه توسعه منابع آب به دلیل محدودیت های مکانی وفنی از چنان شتابی برخوردار نبوده است. عامل دیگر پیشرفت تکنولوژی و فناوری های صنعتی است که موجب گردید بسیاری از ایده ها و نظریات در زمینه روش های آبیاری از قوه به فعل درآمده و از روش هایی بهره گرفته شود که راندمان بالاتر داشته و در جهت افزایش بهره وری آب باشند.

آبیاری قطرای

با توجه به این دو موضوع اکثر نوآوری ها در ابداع روش های جدید آبیاری بر این مفهوم استوار بوده اند که آب به اندازه و فقط به گیاه داده شود و از آبیاری بخش هایی از زمین که خارج از محدود رشد گیاه است جلوگیری شود. در سیستم های سنتی آبیاری مانند روش های سطحی و بارانی معمولا آب در تمام سطح مزرعه پخش شده و خاک در تمام قسمت های زمین خیس می شود. در چنین شرایطی هر کجا که بوته گیاه وجود داشته باشد که از آب استفاده کرده و هر کجا به دلایلی گیاه وجود نداشته باشد آب ذخیره شده در خاک یا بلا استفاده از سطح زمین تبخیر می شود و یا به اعماق نفوذ می کند و یا اگر بجای گیاه زراعی علف هرز و گیاه ناخواسته ای وجود داشته باشد از آب استفاده کرده و رشد آن نه تنها موجب تلف شدن آب می گردد بلکه برای زارع مزاحمت نیز ایجاد کرده و ممکن است در رقابت با گیاه زراعی رشد آن را نیز دچار وقفه نماید. بنابراین اکثر روش های جدید آبیاری متمرکز بر آبیاری گیاه است نه آبیاری زمین. اکثراً چنین تصور می شود که ریشه های گیاه برای دریافت آب به اعماق خاک یا اطراف گسترش پیدا می کند حال آنکه چنین نبوده و ریشه گیاه دنبال آب حرکت نمی کند بلکه هرجا رطوبت وجود داشته باشد گیاه نیز در همان رشد می کند.

انشعاب گاز
ملی گاز در هنگام اجرای لوله کشی، شبکه توزیع در شهر، در مقابل دیوار هر ساختمان در داخل کوچه یا خیابان یک علمک مقابل دیوار هر ساختمان در داخل کوچک یا خیابان نصب می نماید. برای حفاظت در برابر ضربه و شکستگی حاصل از آن، علمک تا ارتفاع 140 سانتیمتری داخل یک غلاف (از لوله ی فولادی) قرار داده می شود. در ارتفاع 150 سانتیمتری علمک یک شیر سماوری ضامن دار برای قطع و وصل گاز و در بالای آن، رگولاتور سرویس نصب می شودکه تقریبا با 17 سانتیمتر از کف کوچه، بلندتر است.

بخاری گازی
گاز از طریق لوله فرعی شهر و علمک مشترکین پس از کاهش فشار از حدود 4 بار به 18 میلی بلر به وسیله رگولاتور، وارد لوله انشعاب داخل حیاط یا ساختمان می شود و بلافاصله توسط کنتور دیافراگمی» شمارش شده، به شیر اصلی مصرف کننده (که در قسمت خروجی کنتور قرار دارد) می رسد و پس از آن به شبکه داخلی ساختمان متصل می شود. نصب این شیر برای موارد ایمنی و تعمیرات به منظور قطع گاز تمامی ساختمان اهمیت بسیاری دارد. همچنین هنگام اتصال علمک به لوله های فرعی شهر در کف کوچه، از سه راهی مخصوص به نام سه راه مولر» یا تی سرویس» استفاده می شود. این سه راهی امکان انشعاب گیری از لوله دارای گاز را فراهم می سازد.